Polska 30 czerwca – co wydarzyło się tego dnia

Portal TV Republika, kk 30-06-2024, 09:00
Artykuł
PAP, dzieje.pl; grafika własna

Tego dnia w bitwie pod Beresteczkiem wojska polskie rozbiły siły Chmielnickiego; uruchomiono pierwszą elektrownię we Wrocławiu; w wyniku zdrady gestapo aresztowało dowódcę AK gen. Stefana Roweckiego; odbyło się sfałszowane referendum ludowe; Krystyna Palmowska jako pierwsza kobieta zdobyła Broad Peak; zakończono produkcję samochodu „Syrena 105”; brutalnie pobity został Jan Strzelecki; odbyła się demonstracja pod hasłem „Jaruzelski - musi odejść”; oddano do użytku tunel pod Świną. Urodzili się m. in. Czesław Miłosz, Jan Łomnicki, Robert Więckiewicz, Rafał Blechacz. Zmarli natomiast: Rozalia Lubomirska, Walenty Stefański, Franciszek Stefczyk, Jan Samsonowicz oraz Kazimierz Zimny.

1441 – W Elblągu odbył się sąd nad buntującymi się przeciw wysokiej pańszczyźnie chłopami z komornictwa pieniężnieńskiego. Trybunał tworzyło 4. szlachciców, 4. komturów, 4. biskupów i 4. mieszczan. Chłopi musieli odbyć pokutę i przeprosić kanoników fromborskich. Kapitule sąd zalecił nie nakładanie nowych podatków i obciążeń. Skazani chłopi przysięgli dalszy opór i podburzali innych do dalszej walki.

1587 - Po śmierci króla Stefana Batorego rozpoczęła się wolna elekcja w podwarszawskiej Woli, w wyniku której nowym królem został Zygmunt III Waza.

1651 - Podczas bitwy pod Beresteczkiem doszło do szturmu głównych sił polskich dowodzonych osobiście przez króla Jana Kazimierza oraz jazdy prowadzonej do boju przez księcia Jeremiego Wiśniowieckiego, co doprowadziło do pogromu przeciwników i ucieczki chana Islama III Gireja i Bohdana Chmielnickiego. Ostateczny cios wojska polskie zadały Kozakom 10 lipca, na bagnach nad rzeką Płaszówką.

1794 – W Paryżu została zgilotynowana polska księżna Rozalia Lubomirska. Jakobini oskarżyli ją o udział w spisku przeciwko rewolucji.

1877 - W Pelplinie zmarł Walenty Stefański, wielkopolski działacz społeczny i polityczny; uczestnik powstania listopadowego.

1891 - Uruchomiono pierwszą elektrownię we Wrocławiu.

1907 - W Krakowcu we wschodniej Galicji urodził się Roman Szuchewycz, działacz Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów; w latach 1934-1937 więziony za organizację zamachów na przedstawicieli polskich władz; od 1943 r. dowódca Ukraińskiej Powstańczej Armii, która do 1945 r. dokonała masowych mordów około 100 tys. Polaków z Wołynia i Galicji Wschodniej.

1911 - W Szetejniach na Litwie urodził się Czesław Miłosz, poeta, prozaik, eseista, tłumacz, profesor Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley; autor m.in. zbioru wierszy „Trzy zimy”, „Ocalenie”, „Miasto bez imienia”, „Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada”, „Dalsze okolice”, „Na brzegu rzeki”, „To”, „Druga przestrzeń” oraz tomu miniatur „Piesek przydrożny”; esejów „Zniewolony umysł”, „Rodzinna Europa”, „Widzenia nad Zatoką San Francisco”, powieści „Dolina Issy”, a także poematów „Traktat moralny”, „Traktat poetycki” i „Traktat teologiczny”; laureat Literackiej Nagrody Nobla w 1980 r.

1924 - W Krakowie zmarł Franciszek Stefczyk, nauczyciel, założyciel pierwszej na ziemiach polskich wiejskiej spółdzielni oszczędnościowo-pożyczkowej.

1929 - W Podhajcach koło Lwowa urodził się Jan Łomnicki, reżyser i scenarzysta; twórca seriali „Dom”, „Modrzejewska”, a także filmów „Akcja pod Arsenałem” i „Jeszcze tylko ten las”.

1940 - Naczelny Wódz gen. Władysław Sikorski mianował gen. Stefana RoweckiegoGrota” Komendantem Głównym Związku Walki Zbrojnej (ZWZ).

1941 - Po zajęciu Lwowa przez Niemców rozpoczął się pogrom, w którym w ciągu czterech dni zginęło około 4 tys. Żydów.

1943 - W Warszawie w wyniku zdrady gestapo aresztowało dowódcę AK gen. Stefana RoweckiegoGrota”; zamordowany w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen na specjalny rozkaz szefa SS Heinricha Himmlera.

1946 - Odbyło się referendum ludowe, którego wyniki zostały sfałszowane przez władze komunistyczne.

1948 - W Osielcu koło Makowa Podhalańskiego funkcjonariusze Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego aresztowali mjr. Zygmunta SzendzielarzaŁupaszkę” - dowódcę V. Wileńskiej Brygady AK, a następnie oddziałów partyzanckich eksterytorialnego Wileńskiego Okręgu AK.

1967 - W Nowej Rudzie urodził się Robert Więckiewicz, aktor, znany m.in. z filmów „Ziarno prawdy”, „Pod Mocnym Aniołem”, „Wałęsa. Człowiek z nadziei”, „W ciemności”, „Wymyk”, „Różyczka”, „Wszystko będzie dobrze” i „Vinci”.

1976 - Czerwiec '76: Władze komunistyczne zorganizowały w Radomiu wiec poparcia dla Edwarda Gierka.

1983 - Krystyna Palmowska jako pierwsza kobieta zdobyła Broad Peak w Karakorum.

1983 - Na ogrodzeniu Klubu Sportowego Stoczniowiec w Gdańsku znaleziono powieszone ciało Jana Samsonowicza, działacza NSZZ „Solidarność” i jednego z inicjatorów powstania Ruchu Młodej Polski. W 1989 r. Sejmowa Komisja Nadzwyczajna do Zbadania Działalności MSW umieściła jego nazwisko na liście potencjalnych ofiar działań bezpieki w czasie stanu wojennego.

1983 - W bielskiej FSM zakończono produkcję samochodu Syrena 105.

1985 - W Nakle nad Notecią urodził się Rafał Blechacz, pianista, laureat XV Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina (2005) i Gilmore Artist Award (2014).

1988 - W Warszawie brutalnie pobity został prof. Jan Strzelecki, socjolog, eseista; uczestnik Powstania Warszawskiego, współpracownik KOR i Towarzystwa Kursów Naukowych, doradca „Solidarności”; zmarł 11 lipca 1988 r., nie odzyskawszy przytomności.

1989 - W Warszawie odbyła się demonstracja pod hasłem „Jaruzelski - musi odejść”; podczas demonstracji brutalnie interweniowały oddziały ZOMO.

2000 - Władysław Bartoszewski zastąpił na stanowisku ministra spraw zagranicznych Bronisława Geremka.

2000 - Prof. Leon Kieres złożył ślubowanie przed Sejmem RP jako pierwszy prezes Instytutu Pamięci Narodowej i rozpoczął urzędowanie.

2022 – Zmarł Kazimierz Zimny, brązowy medalista igrzysk w Rzymie w 1960 r. w biegu na 5000 metrów, dwukrotny srebrny medalista mistrzostw Europy na tym samym dystansie, dyrektor maratonu „Solidarności” w Trójmieście.

2023 – Oddano do użytku tunel pod Świną w Świnoujściu łączący wyspy Uznam i Wolin oraz centrum miasta z resztą kraju.

Źródło: PAP

Komentarze
Zobacz także
Nasze programy